منظور از الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال چیست؟

همان‌طور که در مقاله‌های قبلی اشاره کردیم، تحلیل تکنیکال یکی از بهترین ابزارهای تحلیل سهام در بازار بورس بوده که سرمایه‌گذاران با استفاده از این ابزار این امکان را برای خود ایجاد می‌کنند که زمان مناسب برای سرمایه‌گذاری در نماد‌های مختلف بورسی را کشف کنند. یعنی با استفاده از تحلیل تکنیکال و ابزارهایی که در آن وجود دارد شما می‌توانید نقاط ورود و خروج از سهم را پیش‌بینی کرده و در این فرآیند به سود معقول و ایده‌آلی دست پیدا کنید. در این میان قصد داریم در حوزه الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال صحبت کنیم. الگوی سروشانه به نوعی در راستای الگوی قیمتی سهام است و بین سهام‌داران از ارزش خاصی برخوردار است. برای آشنایی با این الگو در فرآیند تحلیل تکنیکال، با ما همراه باشید.

معرفی الگوی سر و شانه در بورس و انواع آن

الگوی سروشانه در تحلیل تکنیکال جزو الگوهای برگشتی است. الگوهای برگشتی بیشتر از این جهت شناخته شده هستند که روند قیمت در آن‌ها بعد از تشکیل الگو تغییر جهت خواهد داد. الگوی سروشانه از نظر ظاهری از سه قله تشکیل شده است که دو قله بیرونی در آن با هم برابر و قله وسط از قله‌های کناره بلندتر است. در فرایند تحلیل تکنیکال سرمایه‌گذاران با استفاده از الگوی سر و شانه قادر هستند که روند تغییر بازار از نظر قیمتی را پیش‌بینی نمایند. این الگو به عنوان یکی از محبوب‌ترین و قابل اعتمادترین الگوهای برگشتی در پروسه تحلیل سهام به شمار می‌آید و سرمایه‌گذاران همیشه از این ابزار در تحلیل‌های خود استفاده می‌کنند. شما با استفاده از این سهم می‌توانید به این نتیجه مهم برسید که سهم با روند صعودی یا نزولی رو به پایان است یا خیر؟!

طی تجربه و الگوهایی که در نمودار سهم‌های مختلف شکل گرفته، الگوی سروشانه زمانی پدید می‌آید که قیمت سهم به سقف خود رسیده‌ باشد و در ادامه به کف آخرین حرکت صعودی خود برگردد، بعد قیمت از سقف قبلی بالاتر رفته تا دماغه لازم را بسازد و در ادامه به کف اولیه خود برمی‌گردد و در نهایت قیمت برای بار آخر حالت صعودی به خود گرفته و به ارتفاع قله اول می‌رسد و روند نزولی را در پیش می‌گیرد. برای اطلاع از انواع الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال لازم است بدانید که به صورت کلی ما دو نوع الگوی سروشانه سقف و کف داریم که در ادامه به بررسی و ارزیابی دقیق‌تر آن‌ها می‌پردازیم.

الگوی سر و شانه سقف

این الگو معمولا زمانی شکل می‌گیرد که نمودار سهم در پایان یک حرکت صعودی باشد و منجر به تغییر جهت بازار و کاهش قیمت سهم می‌شود. در این نوع از الگوی سر و شانه ما با سه قله طرف هستیم. همان‌طور که حدس می‌زنید ارتفاع قله وسط به مراتب بیشتر از ارتفاع قله‌های کناری است که به اصطلاح به قله وسط همان سر الگو نیز گفته می‌شود. برای درک بیشتر از شکل این الگو در نمودار به تصویر زیر توجه نمایید:

زمانی که شما برای انجام معاملات یک سهم حاظر بودید و این الگو را در نمودار سهم یافتید، باید صبر داشته باشید که خط گردن مطابق تصویر شکسته شود. در این روند طی تجربه بهتر است که این شکست با قدرت بیشتری همراه باشد. زمانی که خط گردن با یک حرکت سریع و فوری و با قدرت زیاد، قیمت سهم شکست و شما به عنوان یک سرمایه‌گذار از این موقعیت جا مانده باشید بهتر است که منتظر حرکت برگشتی نمودار یا همان پولبک باشید و در این موقعیت وارد سهم شوید. در این میان یک نکته بسیار مهم وجود دارد که باید توجه داشته باشید که بین شانه چپ و سر یک واگرایی را تشخیص دهید چون همین واگرایی یک تایید قوی برای تشکیل الگوی سروشانه سقف است.

همان‌طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید خط گردن در الگوی سروشانه سقف داری یک شیب ملایم است دقت داشته باشید که در برخی موارد این خط بدون شیب و افقی درمی‌آید. این دو حالت آن‌چنان هم با هم متفاوت نیستند. فقط به این نکته توجه داشته باشید که اگر این خط گردن در الگوی سروشانه سقف دارای شیب منفی بود نشان‌دهنده این است که بازار ضعیف عمل می‌کند و در همین راستا شانه راست ضعیفی در الگو شکل خواهد گرفت. در این موقعیت شما به عنوان یک سهامدار به منظور سیگنال خروج یا فروش سهم باید صبر بیشتری داشته باشید چون در خط گردن با شیب منفی این سیگنال کمی دیرتر از معمول نمایش داده می‌شود. حال در نقطه مقابل این حالتی که اشاره شد، خط گردن صعودی در الگوی سروشانه سقف، نشان‌دهنده بازار قوی و موقعیت خیلی بهتر است.

تشخیص حد سودوزیان در الگوی سر و شانه سقف

همان‌طور که از تصویر پایین پیداست حد زیان الگو، بالای شانه راست جای دارد. توجه داشته باشید که بنا به عرضه و تقاضا ممکن است الگوی سر و شانه‌ای به وجود بیاید که ارتفاع شانه راست به سر نزدیک باشد که در این موقعیت شما به عنوان تحلیلگر می‌توانید حد زیان خود را بالای ناحیه سر الگو قرار دهید تا با استفاده از این روش حد زیان را مطمعن‌تر پیش‌بینی نمایید.

حال اگر برای به دست آوردن حد سود کافی است که فاصله یا ارتفاع ناحیه سر الگو تا خط گردن را اندازه‌گیری نمایید و در ادامه از نقطه‌ای که خط گردن شکسته شده است به سمت پایین اعمال نمایید. برای درک بهتر از این تحلیل و شکل ظاهری آن در الگو به تصویر زیر توجه نمایید:

الگوی سر و شانه کف

نام دیگری که برای این الگو درنظر گرفته شده است، الگوی معکوس بوده چرا که نکات ذکر شده در بخش‌های قبلی در خصوص حد سودوزیان در الگوی سروشانه سقف نیز در این الگو صادق است. الگوی سر و شانه کف با یک حرکت نزولی در روند نمودار سهم شکل می‌گیرد که درنهایت باعث تغییر حرکت بازار به سمت بالا خواهد شد. طبق تصویر زیر مشاهده می‌کنید که شکل ظاهری این الگو از سه کف تشکیل شده است که ارتفاع کف میانی نسبت به طرفین بیشتر بوده و در این بخش هم به اصطلاح این قله میانی سر الگو را شکل داده است. برای آشنایی بیشتر با شکل ظاهری الگوی سر و شانه کف به تصویر زیر دقت نمایید:

در صورتی که شما یک معامله‌گر مسلط به دانش تحلیل تکنیکال باشید با توجه به نمودار سهم باید بدانید که با تشکیل الگوی سروشانه سقف باید منتظر شکست خط گردن باشید. مانند حالت قبلی هر مقدار که شکست خط گردن با قدرت بیشتری شکل بگیرد در نهایت موقعیت بهتری فراهم می‌شود. باز اگر این شکست به وجود آمد و شما امکان ورود به سهم را نداشتید می‌توانید در آینده منتظر شرایط پولبک باشید تا در آن نقطه به راحتی بتوانید وارد پوزیشن خرید شوید.

تشخیص حد سودوزیان در الگوی سر و شانه کف

در این الگو شما باید توجه داشته باشید که حد زیان به صورت معمول در ناحیه زیر شانه راست قرار می‌گیرد. شایان ذکر است که برای پیش بینی حد زیان مطمعن‌تر می‌تواند زیرقسمت سر الگو را درنظر داشته باشید البته به این اصل هم دقت داشته  باشید که فاصله شانه راست از سر خیلی زیاد نباشد. برای تشخیص حد سود در این الگوی سر و شانه باید بگوییم که به فاصله سر تا خط گردن دقت داشته باشید که باید از نقطه‌ای که خط گردن شکسته می‌شود، به سمت بالا اعمال کنیم. به همین منظور برای درک بهتر به تصویر زیر دقت نمایید:

تفاوت الگوی سر و شانه سقف و کف در چیست؟

در الگوی سر و شانه کف شما باید توجه کنید که فرایند شکسته شدن خط گردن برای کامل شدن الگو یک امر ضروری است و همچنین روش‌های به دست آوردن قیمت‌های هدف همانند الگوی سر و شانه سقف است. در این میان یک تفاوتی که ممکن است به چشم بیاید این است که در الگوی سروشانه کف تمایل بیشتری به منظور حرکت بازگشتی به سمت گردن وجود دارد که بعد از روند نزولی در قیمت سهم به وجود می‌آید.

یک راه مناسب برای اشاره  به این تفاوت وجود دارد و آن هم این که هر بازار با تجریه یک رکود یا سکون قابلیت این را دارد که نزول کند. در این میان کم شدن تقاضا از جانب سرمایه‌گذاران برای هدایت بازار به سمت شرایط نوزولی اکتفا می‌کند. به این اصل هم توجه کامل داشته باشید که هیچ بازاری بعد از تجربه یک سکون نمی‌تواند یک دفعه صعود را تجربه کند. قیمت‌ها تنها در صورت برتری یافتن تقاضا بر عرضه و هجوم بیشتر خریداران نسبت به فروشندگان می‌توانند صعود کند.

سخن آخر

همان‌طور که در بخش ابتدایی اشاره کردیم، تحلیل تکنیکال به عنوان یکی از بازوان قدرتمند در زمینه تحلیل سهم در بازار بورس به شمار می‌آید، در این میان شما به عنوان یک سرمایه‌گذار یا سهام‌دار می‌توانید با بهره گرفتن از روش‌هایی مانند الگوی سر و شانه، نقط یا پوزیشن مناسب برای خریدوفروش سهم را پیش‌بینی نمایید. الگوی سر و شانه در الگوهای بازگشتی مورد بررسی قرار می‌گیرد که طی تجربه این الگو از محبوبیت و اعتبار زیادی بین تحلیل‌گران برخوردار است. شما با استفاده از این الگو در معاملات خود قادر هستید که در شرایط مناسب بهترین تصمیمات سرمایه‌گذاری در این زمینه را اتخاذ نمایید.